ประวัติศาลจังหวัดกบินทร์บุรี

ศาลจังหวัดกบินทร์บุรีในอดีต

             พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวจึงโปรดให้จัดตั้งศาลเมืองขึ้นที่เมืองกบินทร์บุรีในมณฑลปราจีนบุรี กำหนดเปิดศาลในเดือนสิงหาคม พ.ศ.2440 โดยมีหลวงวิพิธพจนการเป็นผู้พิพากษาศาล ต่อมาได้ทรงโปรดเกล้าฯ ให้เปลี่ยนนามศาลเมืองเป็นศาลจังหวัดและให้คงอำนาจพิจารณาพิพากษาอรรถคดีตามพระธรรมนูญศาลยุติธรรม ร.ศ.127 ทุกประการ ด้วยเหตุนี้นามศาลเมืองกบินทร์บุรี จึงเปลี่ยนเป็นศาลจังหวัดกบินทร์บุรี ตั้งแต่วันที่ 15 มิถุนายน 2459  ภายหลังในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว การคมนาคมระหว่างจังหวัปราจีนบุรีกับจังหวัดกบินทร์บุรีมีความสะดวกมากขึ้นกว่าเดิมมากแล้ว จึงโปรดเกล้าฯ ให้ยุบจังหวัดกบินทร์บุรีลงเป็นอำเภอขึ้นกับจังหวัดปราจีนบุรี ในวันที่ 1 เมษายน 2469 ซึ่งศาลจังหวัดกบินทร์บุรีได้ทำการพิจารณาพิพากษาอรรถคดีมาจนกระทั่งปี 2474 และถูกให้ยุบไปรวมกับศาลจังหวัดปราจีนบุรี  คดีที่ค้างพิจารณาอยู่ก็ให้โอนมาอยู่ในอำนาจศาลจังหวัดปราจีนบุรี ตั้งแต่วันที่ 1 เมษายน 2475 จากนั้นมา ศาลจังหวัดกบินทร์บุรีจึงถูกยกเลิกและหมดสภาพไป

กว่าจะเป็นศาลจังหวัดกบินทร์บุรี

              ในปี 2478 รัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล ได้มีการตราพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลแขวงสำหรับหัวเมือง ให้จัดตั้งศาลแขวงขึ้นเฉพาะในบางท้องที่ คือ ศาลแขวงมีนบุรี  ศาลแขวงกบินทร์บุรี ศาลแขวงแม่สอด ศาลแขวงแม่สะเรียง ศาลแขวงหลังสวน ศาลแขวงตะกั่วป่า และศาลแขวงเบตง ทั้งนี้เพื่อความสะดวกแก่ราษฎรที่เกิดคดีความต้องเดินทางไปฟ้องยังศาลจังหวัดที่ห่างไกล กระทรวงยุติธรรมจึงได้ดำเนินการจัดสร้างศาลแขวงกบินทร์บุรี โดยเปิดทำการพิจารณาพิพากษาคดี ตั้งแต่วันที่ 1 ตุลาคม 2480 มีอำนาจพิจารณาพิพากษาคดีตลอดเขตอำเภอกบินทร์บุรี และอำเภออรัญประเทศ  จนกระทั่งวันที่ 24 กุมภาพันธ์ 2481 จึงมีพระราชบัญญัติยกฐานะศาลแขวงดังกล่าวข้างต้นขึ้นเป็นศาลจังหวัด เนื่องจากในกรณีที่เกิดคดีความกันในเรื่องใหญ่ๆ ที่เกินอำนาจศาลแขวงจะพิจารณาได้ ประชาชนจะต้องเดินทางไปฟ้องร้องกันที่ศาลจังหวัดเหมือนเดิมดังนั้นเพื่อให้ประโยชน์ในการตั้งศาลแขวงเป็นการช่วยเหลือประชาชนอย่างแท้จริงจึงมีพระราชบัญญัติยกฐานะศาลแขวงกบินทร์บุรี ขึ้นเป็นศาลจังหวัดกบินทร์บุรี มีอำนาจพิจารณาพิพากษาคดีในเขตตลอดท้องที่อำเภอกบินทร์บุรี และอำเภออรัญประเทศ ในจังหวัดปราจีนบุรีซึ่งได้เปิดทำการพิจารณาพิพากษาคดีในฐานะเป็นศาลจังหวัด ตั้งแต่วันที่ 2 ตุลาคม 2482 เป็นต้นมา

อาคารหลังใหม่

                การก่อสร้างศาลจังหวัดกบินทร์บุรีหลังใหม่ ได้เกิดปัญหาในการจัดหาที่ดินที่จำทำการจัดตั้งศาลหลังใหม่ ซึ่งได้ติดต่อหาสถานที่อยู่หลายแห่ง เห็นว่าไม่มีที่ใดทีจะเหมาะสมเท่าที่ตั้งอาคารศาลเดิมอีกแล้ว เพียงแต่เห็นว่าเนื้อที่เดิมมีความคับแคบและเป็นที่ลุ่มมีน้ำท่วมทุกปี จึงมีความเห็นพ้องต้องกันว่า ควรจะไปสร้างศาลใหม่ที่อำเภออรัญประเทศ ขณะเดียวกันทางอำเภอสระแก้ว ซึ่งกำลังขยายตัวเจริญขึ้นอย่างรวดเร็วได้เรียกร้องให้ศาลไปตั้งอยู่ที่อำเภอสระแก้วเพราะเป็นศูนย์กลางของท้องที่ที่ทุกอำเภออยู่ในเขตอำนาจศาลจังหวัดกบินทร์บุรีแต่ในที่สุดแล้ว  ศาลจังหวัดกบินทร์บุรีก็ได้ที่ดินสาธารณประโยชน์ที่บ้านโคกหนองมันปลาหมู่ที่ 8 ตำบลกบินทร์ อำเภอกบินทร์บุรี     จังหวัดปราจีนบุรี ริมถนนสายฉะเชิงเทรา - นครราชสีมา  ซึ่งเริ่มก่อสร้างอาคาร ศาลหลังใหม่เมื่อวันที่ 17 กันยายน 2519 วางศิลาฤกษ์เมื่อวันที่ 20 พฤษภาคม 2520 โดยนายเสมา รัตนมาลัย รัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรมเป็นประธานในพิธี  ต่อมาเมื่อผู้รับเหมาก่อสร้างได้ดำเนินการเสร็จเรียบร้อยแล้ว จึงได้ทำพิธีเปิดอาคารศาลจังหวัดกบินทร์บุรี เมื่อวันที่ 18 เมษายน 2522 โดยนายสุธรรม ภัทราคม รัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรมเป็นประธานในพิธี

ปัจจุบัน

                ศาลจังหวัดกบินทร์บุรี ตั้งอยู่ที่ 133 ตำบลกบินทร์บุรี อำเภอกบินทร์บุรี จังหวัดปราจีนบุรี  โดยมีอำนาจพิจารณาพิพากษาคดีทั้งปวงที่อยู่ในท้องที่เขตอำนาจศาล  โดยในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ  ให้ตราพระราชบัญญัติตั้งจังหวัดสระแก้ว  พ.ศ.2536    ให้แยกอำเภอสระแก้ว   อำเภอคลองหาด    อำเภอตาพระยา   อำเภอวังน้ำเย็น   อำเภอวัฒนานคร   และอำเภออรัญประเทศ   ออกจากการปกครองของจังหวัดปราจีนบุรี   รวมตั้งขึ้นเป็นจังหวัดสระแก้ว   และทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ตราพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลจังหวัดสระแก้วขึ้นใน พ.ศ.2537 ให้จัดตั้งศาลจังหวัดขึ้นที่อำเภอเมืองสระแก้ว เรียกว่าศาลจังหวัดสระแก้วและมีอำนาจพิจารณาพิพากษาคดีในเขตท้องที่จังหวัดสระแก้วทำให้ศาลจังหวัดกบินทร์บุรีมีเขตอำนาจพิจารณาพิพากษาคดี ในเขตท้องที่อำเภอกบินทร์บุรี และเขตท้องที่อำเภอนาดี มาจวบจนถึงปัจจุบัน